Lễ hội búp bê Hina xinh đẹp của các bé gái Nhật Bản

Nhật Bản không những là đất nước có nền kinh tế thứ 3 thế giới mà còn là đất nước có nền văn hóa vô cùng phong phú và đặc sắc . Đó là lý do khiến lượng du học sinh Nhật Bản đang ngày càng tăng lên.
Khi các bạn đến đây vào dịp tháng 3 – thời điểm Nhật Bản diễn ra lễ hội cho các bé gái, chắc chắn các bạn sẽ được hòa mình vào không khí lễ hội truyền thống tuyệt vời.

• Quy định về mang hành lý khi đi nước ngoài của Vietnam Airlines
• Hành trang cần chuẩn bị trước khi đi du học Nhật Bản P1
• Nên mang gì sang Nhật (phần2)

Các em bé hóa thân vào các nhân vật để tái hiện lại bộ búp bê Hina

Nguồn gốc lễ hội
Người Nhật gọi ngày hội này là Hina Matsuri (雛祭り) theo nguồn gốc về một phong tục cổ đại ở Nhật Bản có tên gọi là Hina-nagashi (nghĩa là thả trôi búp bê). "Matsuri" có nghĩa là lễ hội, "Hina" có nghĩa là búp bê nhỏ, lễ hội còn được gọi là Momo no sekku (桃の節句) nghĩa là lễ hội hoa đào. Và người Nhật chọn ngày 3 tháng 3 hằng năm tổ chức lễ hội, vì đầu tháng 3 còn là thời điểm hoa đào nở rộ ở Nhật.
Nguồn gốc của lễ hội này bắt nguồn từ thời xa xưa ở Nhật Bản đã có tập quán làm sạch cơ thể để xua đuổi những điều không may mắn vào những lúc giao mùa. Người dân Nhật Bản tin rằng những con búp bê ẩn chứa một sức mạnh có thể lưu giữ những linh hồn xấu xa. Theo đó, người ta làm những con búp bê hình người bằng rơm, rồi đặt lên một chiếc thuyền và thả xuống sông cho trôi ra biển, với niềm tin rằng chúng sẽ mang theo những linh hồn xấu kia đi.
Đền Shimogamo (một phần trong khu phức hợp đền Kamo ở cố đô Kyoto) là nơi tổ chức Nagashibina (cũng là một nghi lễ trong ngày 3 tháng 3) bằng cách thả những con búp bê giữa dòng sông Takano và Kamo để cầu cho sự an toàn của trẻ em. Giờ đây người ta đã ngừng làm điều này bởi búp bê sẽ bị vướng vào lưới của ngư dân. Thay vào đó, người dân sẽ mang chúng ra biển thả, và khi người xem đã về hết, sẽ có những người đi thuyền ra vớt búp bê và đem chúng về chùa để đốt.
Các bé gái Nhật trong lễ hội Hina Matsuri
Ngày nay, người dân Nhật Bản hiện đại tổ chức lễ hội Hina Matsuri với mục đích cầu phúc, may mắn và sức khoẻ cho các bé gái trong gia đình, ước nguyện cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc và cuộc sống gia đình sung túc mà các bậc cha mẹ nào cũng luôn mong muốn cho con gái của họ. Bên cạnh đó, lễ hội cũng là dịp để cả gia đình cùng sum họp lại và ra ngoài tận hưởng khí trời của mùa xuân mới sắp về.

Phong tục trưng bày búp bê
Điểm nổi bật nhất của ngày hội Hina Matsuri là những bộ búp bê Hina xinh đẹp và tinh xảo, đại diện cho vua, hoàng hậu cũng những cận thần. Phong tục trưng bày búp bê này bắt đầu từ thời kỳ Heian (từ năm 794 đến năm 1185). Ngay từ tháng 2, búp bê Hina được trưng bày trong căn phòng đẹp nhất của gia đình và ngay sau khi lễ hội kết thúc chúng lại được cất giữ cẩn thận trong hộp cho đến kỳ lễ hội năm sau. Sự mê tín cho rằng nếu bày những con búp bê quá ngày 4/3 sẽ khiến cho người con gái trong gia đình lấy chồng muộn. Các bộ búp bê này có thể được truyền từ đời này sang đời khác, qua nhiều thế hệ. Những con búp bê gia truyền luôn được người Nhật trân trong và các cô dâu khi về nhà chồng cũng được cho mang theo như một bảo vật hộ mệnh của gia đình.
Búp bê Hina được chế tác vô cùng kỳ công, tinh xảo

Tùy vào cách chế tạo mà búp bê Hina được phân thành 2 loại, loại Kimekomi và Ishochaku. Kimekomi là loại búp bê mà y phục được làm bằng cách khắc/dán vải trực tiếp vào hình nhân. Còn với loại Ishochaku thì y phục được làm riêng, sau đó mới mặc vào cho hình nhân. Loại nào cũng có nét đặc trưng và đều được làm hết sức tỉ mỉ, tinh xảo.
Ngoài ra, búp bê Hina còn được phân loại theo số búp bê có trong một bộ. Theo đó, có 3 bộ, bộ gồm 2 búp bê, bộ 5 búp bê và bộ từ 7-15 búp bê. Theo truyền thống, một bộ búp bê đầy đủ nhất bao gồm 15 búp bê và được trang trí trên một kệ (Hina-ningyo) 7 tầng được phủ thảm đỏ.
– Tầng cao nhất trên cùng là vua và hoàng hậu (được gọi là Dairibina 内裏様). Vua được đặt bên trái và hoàng hậu được đặt bên phải. Sau lưng là một bức bình phong làm giấy vàng, hai bên có hai cây đèn đứng in hoa văn. Trước mặt vua và hoàng hậu là hai bình hoa được cắm hai nhánh hoa đào và hai bệ đựng mochi – một loại bánh dày nhân ngọt truyền thống của Nhật làm từ bột gạo.
– Tầng thứ hai gồm 3 con búp bê, là 3 cung nữ hầu rượu sake cho vua và hoàng hậu. Hai người hai bê ở tư thế đứng, người ở giữa thì ngồi. Ở giữa 3 người này là 2 takatsuki, loại bàn đứng được đặt Mochi hình tròn, 2 tầng trắng và hồng.
– Tầng thứ ba có 5 nam nhạc công. Họ cầm trong tay những nhạc cụ khác nhau như trống và sáo. Một búp bê nam cầm quạt chính là ca sĩ của bữa tiệc cung đình. Tầng thứ tư là 2 búp bê đại thần, bên trái là đại tướng quân.
– Tầng 4 là 2 quan đại thần: người ở bên phải là là người trẻ và bên trái thì có vẻ già hơn rất nhiều. Đôi khi các búp bê này được mang theo cung và tên.
– Tầng thứ năm gồm 3 búp bê là hộ vệ cho vua và hoàng hậu. Hai bên được trang trí bằng một chậu hoa đào và một chậu quất.
– Tầng thứ sáu và tầng dưới cùng dùng để trang trí nhiều vật dụng khác nhau như một loạt các đồ nội thất nhỏ, công cụ, toa xe.
Một bộ búp bê Hina được trang trí trên kệ phủ thảm đỏ

Tùy vào vùng miền, cách sắp xếp và hình dạng của búp bê cũng thay đổi, nhưng tầng 1 và tầng 2 (tầng vua chúa và các cung nữ) là điều bắt buộc. Các bộ búp bê đều được bày theo trình tự rõ ràng như vậy. Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có thể sắm được cả bảy tầng đúng như nghi thức trong hình trên mà thường đơn giản hóa đi, chỉ bày những tầng cơ bản nhất ở trên cùng. Bởi tùy vào độ hoàn chỉnh của bộ búp bê, sự tinh xảo trong chế tác của nghệ nhân đến nguyên liệu sử dụng khiến giá của “món đồ chơi” này rất cao, thấp nhất là chục triệu.

Các phong tục khác trong ngày hội
Vào lễ hội Hina Matsuri, các bé gái sẽ được bố mẹ tổ chức buổi tiệc dành riêng cho mình. Đây là dịp các bé gái có thể mời bạn bè đến nhà cùng thưởng thức những món ăn và bánh kẹo đặc trưng của lễ hội này, như là bánh gạo hishi mochi (một loại bánh gạo hình vuông gồm 3 lớp 3 màu), xôi đỗ sekihan, uống rượu ngọt shirosake được làm từ gạo lên men, các loại kẹo màu, các loại thạch… được dâng cho các búp bê.Các món ăn, bánh, kẹo đều có màu sắc phong phú, xanh, hồng, trắng được chế biến từ các loại lá cây rất tốt cho sức khỏe nhằm xua đuổi đi những ốm đau, bệnh tật.
Bánh gạo hishi mochi, một trong những món ăn truyền thống trong lễ hội
Người ta cũng thường ăn Chirashizushi (sushi ăn với đường, dấm, có cá sống ở trên và rất nhiều gia vị). Ngoài ra còn có một loại súp muối nấu với một hoặc vài con trai nguyên vỏ tượng trưng cho cặp vợ chồng hòa thuận và hạnh phúc (vì 2 mảnh vỏ của trai vừa khớp với nhau, không mảnh nào có thể thay thế).
Trong lễ hội này người Nhật còn thường trưng bày hoa đào nên Hina Matsuri còn có tên là Momo-no-sekku nghĩa là Lễ hội hoa đào. Hoa đào là loài hoa tượng trưng cho cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, là biểu tượng không thể thiếu trong ngày lễ.
Để có thể tận mắt chiêm ngưỡng những con búp bê Hina xinh đẹp và trải nghiệm lễ hội Hina Matsuri độc đáo, du khách có thể lựa chọn đidu lịch Nhật Bản vào dịp tháng 3. Đây còn là thời điểm hoa anh đào nở rộ tạo nên cánh sắc thiên nhiên đặc sắc mà chắc chắn khách du lịch nào cũng sẽ yêu thích.

Sưu tầm & chỉnh sửa.